INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Kazimierz Radoński h. Jasieńczyk  

 
 
1733-04-28 - 1795-03-01
Biogram został opublikowany w 1986 r. w XXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Radoński Kazimierz h. Jasieńczyk (1733–1795), oficer w Szkole Rycerskiej, generał major wojsk kor. Ur. 28 IV, był drugim z kolei synem Marcjana, star. powidzkiego, i jego pierwszej żony Anny ze Sczanieckich.

Podobno przeszedł do wojska polskiego ze służby saskiej jako «wykształcony oficer» (H. Mościcki, K. Mrozowska), znający języki: łaciński, francuski, niemiecki i włoski oraz geometrię i architekturę. Prawdopodobnie od ok. 1764 r. był star. dębskim. W listopadzie 1766 R. znalazł się w gronie oficerów nowo przyjętych do Szkoły Rycerskiej i w stopniu pułkownika wszedł do sztabu wyższego. Jako stronnik królewski posłował z woj. poznańskiego na sejm 1766 r. Na sesji 21 X został wyznaczony na jednego z delegatów do rozliczenia rachunków skarbu kor. Wraz z płk. Karolem Malczewskim został wydelegowany przez Stanisława Augusta na sejmik poselski w Środzie w sierpniu 1767, lecz szlachta nie chciała dopuścić do obrad wysłanników królewskich i dopiero po wkroczeniu wojsk gen. P. Apraksina obrano posłów, m. in. R-ego. Na sesji sejmowej 5 X R. starał się nie dopuścić do głosu bpa krakowskiego Kajetana Sołtyka, jednak nie wszedł w skład delegacji sejmowej. W konfederację barską nie angażował się; 7 IX 1771 awansował na generała majora w Korpusie. W r. 1774 otrzymał Order Św. Stanisława. Współpracował w r. 1776 z komisją sejmową, która pod przewodnictwem bpa poznańskiego Andrzeja Młodziejowskiego prowadziła rokowania demarkacyjne z Prusami. W lipcu 1783 król zwracał się do R-ego z prośbą, by nie przeszkadzał królewskiemu kandydatowi do deputacji Mleckiemu, uwikłanemu w proces z R-m. O działalności R-ego w Korpusie Kadetów niewiele wiadomo; jesienią 1783 komendant Adam Czartoryski zwrócił się do niego z żądaniem rezygnacji z szarży w Korpusie, proponując zachowanie pensji. Żądanie to poparł król listem z 3 X 1783. Prawdopodobnie po odejściu ze szkoły R. wycofał się z życia publicznego.

Po śmierci brata Michała na mocy konstytucji sejmu rozbiorowego 1773–5 R. otrzymał prawem emfiteutycznym na 50 lat star. powidzkie (w woj. gnieźnieńskim), lecz najpewniej wkrótce scedował je przyrodniemu bratu Jakubowi, swemu spadkobiercy. R. miał powiązania majątkowe z Adamem Kazimierzem Czartoryskim: w r. 1772 donosił mu, że czuwa przez swego wuja nad chorym woj. sieradzkim Wojciechem Opalińskim, pilnując, by uczynił Czartoryskiego jednym ze spadkobierców. Po śmierci Opalińskiego R. w r. 1775 dzierżawił od A. Czartoryskiego dobra Grodzisk i Opalenicę, a po śmierci w r. 1778 wdowy po Opalińskim nabył część dóbr, m. in. Grodzisk. Wkrótce R. przejął część schedy od innych spadkobierców, Dąmbskich, i nabył prawa sukcesyjne od Trąmpczyńskich, Prusińskich i in. Z tytułu płaconych sum miał pretensje do dwóch piątych masy spadkowej po Opalińskich. Wg Żychliskiego R. miał Mełpin (Małpin), Bzów i Mirosław w woj. poznańskim, prawdopodobnie miał Gębice (też w woj. poznańskim), gdzie w r. 1785 ufundował kaplicę i postawił dwór. W Grodzisku łożył na chór i organy w kościele, zapisał też sumy kolegiacie w Czarnkowie. Zmarł w Grodzisku 1 III 1795 i został pochowany 10 III t. r. w klasztorze Bernardynów.

Nie wiemy, kiedy poślubił Zofię Sypniewską, córkę nadleśniczego z Grodziska, z którą (wg Żychlińskiego) się rozwiódł. Potomstwa nie miał, a majątek odziedziczył po nim Jakub Zygmunt Radoński, chorąży, potem podkomorzy gnieźnieński.

 

Słown. Geogr., (Grodzisk, Powidz); Uruski, (błędnie h. Łada); Żychliński, III; Łoza, Kawalerowie; Sozański, Imienne spisy osób; – Katalog Zabytków Sztuki w Pol., V z. 2, 17; – Mościcki H., Jakub Jasiński, Kr. 1948; Mrozowska, Szkoła Rycerska; Skałkowski A. M., Józef Szułdrzyński 1801–1859, P. 1939; Stäsche T., Kleinstadtbilder aus Raskwitz und Grätz in den letzen Jahrzenhten des polnischen Reiches, „Zeitschr. der Hist. Gesellschaft für die Prowinz Posen”, Bd 14: 1899 s. 214–39; Szczygielski W., Konfederacja barska w Wielkopolsce 1768–1770, W. 1970; – Diariusz sejmu r. 1766, W. 1766; Lubomirski S., Pod władzą księcia Repnina…, W. 1971; Mémoires du roi Stanislas-Auguste; Vol. leg., VIII 140; – AGAD: Sigillata t. 34 k. 112v.; B. Czart.: rkp. 686, 834, 5927; – Materiały Red. PSB.

Jerzy Kowecki

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jan Chrzciciel Śniadecki

1756-08-29 - 1830-11-09
astronom
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Kajetan Kamieński

1758-01-04 - 1842-03-04
pedagog
 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.